Merhabalar,

Bu yazımızda genel olarak networkde kullanılan teorik bir yapı olan OSI katmanlarından bahsedeceğiz.

ISO tarafından 1970 lerin sonunda ve 1980 lerin başında yapılan çalışmalar sonucunda farklı üreticilerin sistemlerinin birbirleriyle iletişim kurmasını sağlayan OSI (open systems interconnect) modeli ortaya çıkarılmıştır. daha öncesinde her üreticinin (apple, ibm, dec vb.) cihazları sadece kendi aralarında iletişim kurabiliyordu.
günümüzde ise yaşayan bir sistemde çok aktif olarak kullanılmamasına rağmen(mesela internet altyapısı için abd tarafından geliştirilen tcp/ip modeli kullanılmaktadır) ağ iletişimini ve daha bir çok konsepti anlamamız açısından önemli bir yere sahiptir (örneğin sorun giderme bu katmana göre yapılırsa daha kolay ve efektif sonuç alınabilir).

bu model genel olarak 7 katmandan oluşmaktadır ve bu katmanlar aşağıdan yukarıya sırasıyla sırasıyla;

1. fiziksel (physical) katman: fiziksel katmanda; yukarı katmanlardan gelen datalardan oluşan paketlerin elektriksel veya ışık olarak dijital bitlere çevrildiği katmandır. bağlantı kabloları, hublar, repeaterlar vb. bu katmanda çalışır. docsıs, dsl, ethernet physical layer, ısdn, rs-232 vb. kablo ve iletişim standartları bu katmanla ilgilidir.

2. veri bağlantı(data link) katmanı: bu katman fiziksel ortamdan önceki son katmandır. veri bağlantısı katmanı, fiziksel olarak bağlı iki cihaz arasında bağlantı kurmayı ve bu bağlantıyı sonlandırmayı sağlayan katmandır. bu katman fiziksel katmanda meydana gelebilecek hataları tespit eder ve bu hataları mümkün olduğunca düzeltir. ethernet, hdlc, wi-fi, token ring, fddı, ppp, l2tp gibi protokoller bu katmanda çalışır. ayrıca mac adresleri de bu katmandadır.

3. ağ(network) katmanı: paketlerin hareket bilgilerinin oluşturulduğu ve belirli bir sisteme gönderildiği katmandır. mantıksal ağ adresini fiziksel makine adresine çevirir. bu katmana bir çok cihaz katılabilir. appletalk, ıcmp, ıpsec, ıpv4, ıpv6, is-is gibi protokoller bu katmanda çalışır. gördüğümüz üzere bildiğimiz ipv4 adresleri bu katmanda kullanılır.

4. taşıma(transportation) katmanı: gelen verileri daha küçük parçalara bölerek alttaki katmana iletmekle sorumludur. taşıma/iletim katmanı protokolü verilen bağlantı üzerinden gerçekleştirilen akış kontrolünü, paketlerin parçalara bölünüp birleştirilmesini ve hata kontrolünün güvenliğinden sorumludur. bu katmanda tcp, udp, sctp, ospf nbf gibi protokoller çalışır.

5. oturum(session) katmanı: iletişim kuracak sistemler arasında oturumun açılmasını, kontrolünü ve yönetimini sağlar. yereldeki ve uzaktaki bağlantıları kurabilir, yönetebilir ve sonlandırabilir. katmanda nfs, smb gibi uygulamalar çalışır. ayrıca uzak komut çağırımı (rpc) de burada işletilir.

6. sunum(presentation) katmanı: iletişim kurulacak cihazlar arasında değiştirilecek dosyaların formatını belirler, örneğin karşı tarafa .html gönderilecek, .css alınacak, .jpeg gelecek… örnek olarak katmanı ıso 8822, ıso 8823, ıso 8824, ıtu-t x.409, gibi iletişim formatları verilebilir.

7. uygulama(application) katmanı: kullanıcıya en yakın katmandır ve genel olarak gördüğümüz birçok uygulama ve yazılım bu katmanda çalışmaktadır. uygulama katmanı sayesinde iletişim kuran kişiler tanımlanır, kaynak kullanılabilirliğine karar verilir ve senkronize iletişim gerçekleştirilir. bu katmandaki hemen hemen her şey uygulamaya özeldir. örnek olarak; http, https, dns, rtp, ftp, tftp, nntp, ssl, ssh, ırc, snmp, smtp, sıp, telnet… vb uygulamalar verilebilir.

katmanların kullandığı birimler ( protocol data unit (pdu)leri) ;

1. katman – bit
2. katman – frame
3. katman – packet
4. katman – segment, datagram
5. 6. 7. katmanlar – data

diye adlandırılır.

Ayrıca günümüzde OSI katmanı yerine çıkarılmış ve aktif olarak kullanılan 4 katmanlı TCP/IP katmanı da kullanılmaktadır.

OSI 7 Katman

https://tr.wikipedia.org/wiki/OSI_modeli

https://bidb.itu.edu.tr/seyir-defteri/blog/2013/09/07/osi-katmanlar%C4%B1